Choroby tarczycy nie objawiają się jednoznacznie, dlatego zaleca się wykonywanie regularnych badań. Najczęściej spotykane objawy to: duszność, trudności w połykaniu, które nie są spowodowane żadnymi innymi przyczynami, zaburzenia snu, kołatanie serca, nasilone pocenie, wypadanie włosów, wysuszenie skóry, nagły spadek lub przyrost masy ciała.
TSH (tyreotropina) – oznaczenie hormonu tyreotropowego jest najczulszym z badań wykrywających zaburzenia czynności tarczycy, także te bezobjawowe. W przypadku nadczynności tarczycy poziom mTSH maleje, a przy niedoborze wzrasta. TSH wydzielane jest przez przysadkę mózgową. Hormon wpływa (na zasadzie sprzężenia zwrotnego) na zmiany poziomu T3 (trijodotyroniny) i T4 (tyroksyny), wytwarzanych przez tarczycę, a także ich wolnych frakcji – FT3 i FT4. Podkreślmy, nawet jeśli nie zdiagnozowano choroby tarczycy z powodu poziomu TSH w normie, nadal można wykryć przeciwciała przeciwko tarczycy. To swoisty system wczesnego ostrzegania.
T4 (tyroksyna) – to główny hormon tarczycy krążący w surowicy wraz z białkami transportującymi – TBG, globuliną wiążącą tyroksynę, albuminami i prealubuminami, a służący do monitorowania chorób tarczycy i diagnostyki. Tyroksyna TT4, czyli całkowita, jest sumą stężeń T4 i jej wolnej frakcji FT4. Poziom T4 jest wskaźnikiem stanu tarczycy tylko przy prawidłowym poziomie białek transportujących. Wzrost stężenia T4 świadczy o hipertyreozie – nadczynności, a jego spadek o hipoetyreozie – niedoczynności tarczycy.
T3 i odwrotne T3, wolne T3 – oznaczenie stężenia całkowitej trijodotyroniny służy do diagnostyki i monitorowania leczenia chorób tarczycy jedynie przy prawidłowym poziomie surowicznych białek transportujących. Wzrost stężenia oznacza nadczynność, spadek niedoczynność gruczołu. T3 udziela informacji o ewentualnej tyreotokskozie, czyli zatruciu nadmiernym stężeniem hormonów tarczycy.
Biologicznie nieczynną postacią T3 jest rT3 – odwrócona trójjodotyronina. Jej występowanie jest naturalnym procesem, jeśli rT3 i T3 są w równowadze, funkcjonowaniu tarczycy nic nie grozi. Wyższy poziom rT3 świadczy jednak o szeregu chorób, wśród których znajdujemy m.in. marskość wątroby, cukrzycę, stres, nadmiar kortyzolu i selenu.
Badanym parametrem jest też wolne T3, czyli FT3. Ekspertyza wolnej frakcji hormonu T3 jest niezależna od zmian stężenia właściwości transportowych i wiążących białek osocza.
Jak czytać wyniki badań?
TSH – norma wynosi od 0,32 do 5,0 mU/l dla osoby dorosłej. Nie jest to jednak stała norma. Wpływ na nią mają: wiek, płeć i metoda oznaczania w laboratorium. Sytuacja jest inna także dla kobiet w ciąży lub planującej ciążę. Niepokojące są wartości powyżej 2,5 mj/l. Trzeba wówczas wykonać kolejne badania. U kobiet w ciąży badanie TSH należy powtarzać co 4 do 6 tygodni. Należy pamiętać, że wyniki badań zawsze powinien interpretować lekarz.
T3, T4. Normy to: tyroksyna całkowita T4 – 4,5–10,9 µg/dl, tyroksyna wolna norma fT4 – 0,8–1,8 ng/ dl, trójjodotyronina – 60–181 mg/ dl, wolna T3 – 1,4–4,4 pg/ dl.
Uwaga, zaleca się pobranie krwi rano, na czczo, po około 12-godzinnym nieprzyjmowaniu pokarmów. Przed badaniem powinno się wypić wypić niewielką ilość wody. Dzień przed nim nie należy pić alkoholu i podejmować nadmiernego wysiłku fizycznego. Przed samym pobraniem należy kwadrans odpocząć. Próbki najlepiej oddać w godz. 7-10.
Wyniki badań należy zawsze konsultować z lekarzem.
Badania powiązane lub sugerowane.
Zdarza się, że pakiet podstawowy nie daje pełnego obrazu schorzenia, wyniki nie są jednoznaczne. Zalecane jest wykonanie pakietu rozszerzonego.
