Jak się przygotować do badań

Zaleca się, aby krew do badań wykonywanych rutynowo pobierana była:

• rano (jeśli jest to możliwe między godziną 7:00 a 9:00), po nocnym wypoczynku;
• na czczo. Pacjent przed pobraniem materiału nie powinien przyjmować pokarmów przez 10-12 godzin. Wyjątek stanowią bardzo małe dzieci – krew należy pobrać przed kolejnym karmieniem. Przed pobraniem dopuszczalne jest wypicie niewielkiej ilości wody;

Na pobranie krwi nie powinny zgłaszać się osoby:

• w okresie głodzenia lub przyjmowania obfitych posiłków;
• w okresie miesiączki (poza badaniami hormonalnymi, których oznaczenie zaleca się między 2, a 7 dniem cyklu);
• po nieprzespanej nocy;
• po intensywnym wysiłku fizycznym;
• po spożyciu alkoholu;

Należy także uprzedzić osobę pobierającą o omdleniach mogących wystąpić podczas pobrania krwi.

Przed pobraniem moczu do badań należy zaopatrzyć się w odpowiednie pojemniki przeznaczone do tego celu, dostępne w aptece lub w laboratorium:

• do badania ogólnego moczu z osadem – jednorazowy, plastikowy pojemnik na mocz lub probówka;
• do badań moczu wykonywanych z dobowej zbiórki moczu (DZM) – duży, plastikowy pojemnik z podziałką;
• do posiewu moczu – jałowy (sterylny) pojemnik na mocz;

Laboratorium nie przyjmuje moczu pobranego do innych pojemników (butelki, słoiki itp.). W przypadku wykonywania badania moczu u małych dzieci dopuszczalne jest pobranie moczu do specjalnych woreczków (dostępne w aptekach).

Prawidłowe pobranie moczu do badań:

• rano, po minimum 8-godzinnej przerwie nocnej – pierwszy mocz po nocy;
• na czczo;
• po uprzednim dokładnym umyciu i osuszeniu okolicy narządów płciowych; osuszyć świeżym lub jednorazowym ręcznikiem.
• ze środkowego strumienia [pierwszą porcję moczu oddać do toalety, a następną porcję, tzw. „środkowy strumień” do jednorazowego pojemnika (ok. 50 ml), a końcową porcję ponownie do toalety]. Należy pamiętać, aby mocz na posiew oddać do sterylnego pojemnika otwartego tuż przed pobraniem, unikając dotykania jego wewnętrznej powierzchni oraz brzegów;
• przed rozpoczęciem antybiotykoterapii i zastosowaniem środków mających na celu zahamowanie rozwoju drobnoustrojów, tj. preparaty zawierające żurawinę (dotyczy pobrania moczu na posiew);
• mocz należy jak najszybciej dostarczyć do laboratorium. Jeżeli nie jest to możliwe pobraną próbkę można przechowywać w lodówce (2 – 8^oC), ale nie dłużej niż 2 godziny.

Pobieranie moczu do badań z dobowej zbiórki moczu (DZM):

• pierwszy poranny mocz oddać do ubikacji;
• każdą następną porcję moczu, aż do dnia następnego zbierać do specjalnego, dużego, plastikowego, jednorazowego pojemnika. Ostatnią zebraną porcję stanowi pierwszy poranny mocz dnia następnego. Ważne jest, by zbierany mocz przechowywać w chłodnym miejscu; po zakończeniu zbiórki moczu zmierzyć jego objętość i zapisać w ml;
• mocz w pojemniku wymieszać, porcję ok. 50 ml odlać do jednorazowego pojemnika (jak do badania ogólnego moczu) i dostarczyć do laboratorium (na pojemniku i skierowaniu musi być informacja dotycząca objętości zebranego moczu oraz rodzaju badania jakie ma być z tej zbiórki wykonane).

Przed pobraniem kału do badań należy zaopatrzyć się w jednorazowe pojemniki przeznaczone do próbek kału lub wymazówki z podłożem transportowym (dotyczy badania kału na nosicielstwo) – dostępne w aptece oraz laboratorium.

Prawidłowe pobranie kału do badań z innych niż posiew w kierunku SS (kał na nosicielstwo/badanie sanepidowskie):

• kał należy pobrać za pomocą łopatki umieszczonej w pojemniku jednorazowym;
• ilość kału powinna odpowiadać wielkości orzecha laskowego;
• ważne jest, aby materiał pochodził z różnych miejsc tej samej porcji kału;
• pojemnik należy szczelnie zamknąć i zabezpieczyć woreczkiem foliowym
• materiał należy dostarczyć do laboratorium w jak najkrótszym czasie od pobrania. Jeżeli jest to nie możliwe przechowywać w lodówce (2-8^oC), ale nie dłużej niż 24 godziny.

BADANIE DO CELÓW SANITARNO-EPIDEMIOLOGICZNYCH

Próbki kału do badania przyjmowane są od poniedziałku do czwartku, wyłącznie na wymazówkach z odpowiednim podłożem transportowym (dostępne w aptece).

Do badania kału na nosicielstwo konieczne jest pobranie 3 próbek kału w następujących po sobie dniach. Jeżeli nie ma takiej możliwości maksymalny odstęp między pierwszą a trzecią próbką nie może być dłuższy niż 7 dni.

Prawidłowe pobranie kału na wymazówkę:

• kał należy pobrać do czystego, suchego pojemnika do kału (do nabycia w aptece);
• za pomocą wymazówki pobrać kał z kilku miejsc zanurzając całą końcówkę wymazówki (wacik) w kale, tak aby materiał był widoczny na całej powierzchni wacika;
• wymazówkę włożyć do podłoża transportowego i dokładnie zamknąć;
• wymazówkę należy opisać imieniem i nazwiskiem osoby, od której materiał został pobrany oraz datą i godziną pobrania;
• tak pobrane próbki można przechowywać maksymalnie do 72 h od pobrania pierwszego wymazu w temperaturze lodówki (2-8°C);
• w ostatnim dniu pobrania kału dostarczyć 3 wymazówki do laboratorium/punktu pobrań Vitalabo. Do każdej próbki dołączyć prawidłowo i czytelnie wypełnione skierowanie (konieczny adres pacjenta).

• Nasienie do badania ogólnego przyjmowane jest od poniedziałku do czwartku w godzinach:
  • 11.00 – 14.00 w Laboratorium Centralnym Vitalabo w Bydgoszczy przy ul. Hallera 2E
  • 11.00 – 13.00 w Laboratorium Vitalabo w Toruniu znajdującym się w Szpitalu Matopat przy ul. Storczykowej 8/10 [obowiązkowa wcześniejsza rejestracja bezpośrednio w laboratorium lub telefoniczna pod numerem 56 659 49 51 w godzinach 10:00 – 17:00]

• Badanie nasienia wykonywane jest metodą komputerową (CASA). W przypadku małej liczby komórek plemnikowych oraz po wazektomii nie ma możliwości wykonania badania komputerowego. Wówczas wykonywana jest wyłącznie manualna analiza nasienia.
• Na badanie nasienia należy zgłosić się po 2-7 dniach wstrzemięźliwości płciowej. W przypadku kolejnego badania nasienia należy uwzględnić czas trwania cyklu spermatogenezy, który trwa ok. 72-74 dni oraz zachować ten sam okres wstrzemięźliwości płciowej jaki był zachowany przy pierwszym badaniu.
• Nasienie należy oddać drogą masturbacji. Nasienie powinno być oddane do jałowego, ogrzanego do temperatury pokojowej pojemnika (dostępny w aptece lub w laboratorium, jak do posiewu moczu) w całości, przy zachowaniu podstawowych zasad higieny.

• Zalecane jest oddanie nasienia w pomieszczeniu w pobliżu laboratorium, w warunkach zapewniających intymność. Zarówno Laboratorium Centralne Vitalabo, jak i Szpital Matopat zapewniają takie pomieszczenie. Dopuszczalne jest oddanie nasienia w warunkach domowych. Wówczas pobrany materiał należy dostarczyć do laboratorium w czasie nie przekraczającym 1 godziny od oddania ejakulatu. Próbkę nasienia należy zabezpieczyć przed wychłodzeniem – temperatura transportu: 20-37°C.

• Badania nasienia (z wyjątkiem badania Fragmentacja DNA plemnika) mogą być wykonane tylko w dniu pobrania materiału.
• Posiew bakteriologiczny nasienia może być wykonany wyłącznie z materiału pobranego do jałowego pojemnika.
• Na pozostałe badania nasienia materiał przyjmowany jest w godzinach otwarcia punktów pobrań.
• Czas oczekiwania na wyniki poszczególnych badań nasienia podany jest w cenniku Vitalabo dostępnym w laboratoriach, punktach pobrań oraz na stronie internetowej.
• Wszelkich dodatkowych informacji udziela personel laboratorium Vitalabo.

Inne badania wykonywane w nasieniu:

• posiew bakteriologiczny nasienia
• cytoza nasienia (materiał dostarczyć w ciągu 1 godziny od oddania ejakulatu)
• Alfa-glukozydazę obojętną (NAG) w plazmie nasienia
• Fragmentacja DNA plemnika

Materiał biologiczny do badań mikrobiologicznych należy pobierać z miejsca zakażenia, przed zastosowaniem maści, kropli itp., przed rozpoczęciem antybiotykoterapii lub min. 7 dni po jej zakończeniu, przed śniadaniem i myciem zębów (wymazy z górnych dróg oddechowych, plwocina).

Materiał w postaci wymazu przeznaczony na posiew należy pobierać na wymazówki transportowe.

Do badań wykonywanych metodą immunochoratograficzną [Ch. trachomatis-antygen, badanie w kierunku Trichomonas vaginalis (antygen i badanie mikroskopowe), grypa-szybki test, RSV]   oraz w kierunku Mycoplasma hominis+Ureaplasma urealyticum zastosowanie mają wymazówki zwykłe (bez podłoża transportowego).

Wymazy do badań genetycznych należy pobierać na dedykowane zestawy wskazane w cenniku.

Wymazy do badań bakteriologicznych w celu wykonania posiewów oraz w kierunku badań genetycznych pobiera lekarz, pielęgniarka lub położna.

Plwocina do badania w kierunku gruźlicy powinna być pobrana rano, na czczo, po wyjęciu protezy zębowej, po umyciu dziąseł i zębów, po wypłukaniu jamy ustnej przegotowaną wodą oraz pod nadzorem medycznym w objętości 3-10 ml.

• materiał do badań mikrobiologicznych pobierać przed rozpoczęciem antybiotykoterapii, myciem zębów, jedzeniem, piciem lub minimum 2 godziny po;
• jeżeli pacjent stosuje protezę, należy ją zdjąć przed pobraniem plwociny do badań;
• jamę ustną przepłukać przegotowaną wodą;
• plwocinę odkrztusić z dolnych dróg oddechowych do sterylnego pojemnika;
• dostarczyć jak najszybciej do laboratorium. Jeżeli jest to niemożliwe przechowywać w lodówce (2-8^oC) nie dłużej niż 24 godziny.

 Minimum 30 minut przed pobraniem plwociny pacjent nie powinien:

• jeść
• pić
• palić
• żuć gumy

Przed badaniem należy:

• kupić glukozę w aptece – 75g lub 50g (bez recepty);
• w okresie poprzedzającym badanie nie należy stosować żadnych diet;
• przyjść co najmniej 2,5 godziny przed zamknięciem wybranego punktu pobrań Vitalabo, gdyż tyle w przybliżeniu trwa to badanie.

Nużyca (demodekoza) jest chorobą wywoływaną przez nużeńca ludzkiego (Demodex folliculorum). Pasożyt ten butuje w gruczołach łojowych skóry człowieka i torebkach włosowych. Choroba przejawia się w postaci ropiejących krost.

Materiałem do badania mogą być rzęsy, brwi, włosy, zeskrobiny ze skóry.

• przed pobraniem nie należy stosować kremów, maści, makijażu (podkład, tusz do rzęs itp.), przed poranną toaletą;
• rzęsy, brwi, włosy należy wyrwać przy pomocy pęsety łącznie z cebulkami, umieścić na jałowym gaziku i zabezpieczyć w jałowym pojemniku (np. na mocz);
• brwi/rzęsy pobrać minimum po 5 sztuk z każdego oka;
• zeskrobiny z miejsc zmienionych chorobowo pobrać przy pomocy jałowego skalpela, do jałowego pojemnika;
• materiał dostarczyć jak najszybciej do laboratorium (maksymalnie do 24 godzin w temp. pokojowej).

• Wymaz powinien być pobrany po zachowaniu co najmniej 2 godzinnego odstępu od zaaplikowania donosowych środków przeciwdrobnoustrojowych (kropli, maści, aerozoli).
• Przed pobraniem materiału nie należy przepłukiwać ani wydmuchiwać nosa.

Materiał do badania Borrelia burgdorferi met. Real Time PCR, jakościowo (kleszcza usuniętego w całości lub we fragmentach z miejsca ukąszenia) należy dostarczyć do laboratorium w jałowym, zamkniętym pojemniku. Usuniętego kleszcza nie należy nabijać na igłę, przyklejać plastrem, owijać w papier ani umieszczać w pojemnikach po kremach, lekarstwach lub szklanych słoikach.