Pakiet Zespołu Policystycznych Jajników (PCOS) Rozszerzony – to dodatkowe markery, które pomogą wyjaśnić przyczyny powstawania nadmiernego owłosienia typu męskiego u kobiet, czyli hirsutyzmu związanego z hiperandrogenizmem.
| PROFLAB: 2322, ELAB: 025
PCOS – policystic ovary syndrome, czyli zespół wielotorbielowatych jajników to zaburzenie hormonalne, które występuje u około 8 do 13 procent kobiet w wieku rozrodczym. Znacznie większy (50-60 proc.) jest odsetek kobiet chorych na wielotorbielowatość i leczących się z powodu niepłodności. PCOS łączy się z nieregularnym miesiączkowanie, hirsutyzmem – nadmiernym owłosieniem typu męskiego oraz zmianami skórnymi: łojotokiem i trądzikiem, a także łysieniem czy przetłuszczaniem się włosów.
FSH – (folitropina) to hormon dojrzewania pęcherzyków, którego oznaczanie stosowane jest w diagnostyce niepłodności i impotencji oraz zaburzeń miesiączkowania i dojrzewania. Hormon jest gonadotropiną syntetyzowaną przez komórki beta gruczołowej części przysadki mózgowej, odpowiedzialną za rozwój i podtrzymanie funkcji tkanek gonadalnych, produkujących i uwalniających hormony steroidowe.
LH – lutropina jest hormonem istotnym dla obu płci: u kobiet stymuluje syntezę estrogenów, dojrzewanie pęcherzyka jajnikowego oraz owulację w jajnikach. Głównymi wskazaniami do oznaczenia LH we krwi są objawy zaburzenia funkcjonowania układu rozrodczego m.in. występowanie nieregularnych miesiączek, problemy z zajściem w ciążę oraz podejrzenie zaburzeń przysadki mózgowej lub podwzgórza. Oznaczenie LH wykonuje się w surowicy krwi. U kobiet w wieku rozrodczym poziom LH podlega zmianom w trakcie cyklu miesięcznego, dlatego krew do badań powinna być pobrana w odpowiednim momencie. Najwyższe stężenie hormonu występuje w trakcie owulacji, co sprawia, że LH to doskonały parametr do określenia dnia jej występowania. W celu monitorowania jajeczkowania LH oznacza się w środkowej fazie cyklu (ok. 12-14 dnia).
W rutynowej diagnostyce związanej z określeniem prawidłowości funkcjonowania układu rozrodczego, kobiety na badanie powinny zgłaszać się w pierwszej połowie cyklu (2-5 dni od wystąpienia krwawienia). Wówczas uzyskanie podwyższonego wyniku może świadczyć o niewydolności jajników (zespole klimakterycznym, przedwczesnym wygasaniu jajników), zespole policystycznych jajników, a także obecności gruczolaka przysadki. Stężenie LH wzrasta również podczas wygasania czynności jajników u kobiet w okresie menopauzy.
Obniżone wyniki LH mogą wynikać z niewydolności podwzgórza lub przysadki mózgowej, spowodowanej np. operacjami, urazem głowy, przerzutami nowotworowymi, gruczolakiem, sarkoidozą, zespołem Kallmana, a także w przebiegu anoreksji oraz bulimii. W takich przypadkach zwykle diagnozuje się wtórną niewydolność jajników. Niskie stężenie LH obserwuje się także podczas stosowania środków hamujących owulację, sterydów płciowych oraz przy obecności guza jajnika.
Testosteron – pomiar testosteronu całkowitego (TT) w krwi obwodowej jest istotny dla oceny bieżącej, przebiegu przyszłego rozwoju (androgenizacji) i starzenia się ustroju. Skutki niedoborów testosteronu mogą być różne w zależności od etapu rozwoju osobniczego, w którym nastąpiło upośledzenie podaży hormonu. Wskazaniem do pomiaru testosteronu całkowitego jest: nieprawidłowa androgenizacja mężczyzn i kobiet (hiperandrogenizacja prowadząca do defeminizacji i maskulinizacji), hipogonadyzm pierwotny (gonadalny – nieprawidłowa lub niewystarczająca czynność jąder) i wtórny, podwzgórzowo – przysadkowy (hipergonadotropowy), zaburzenia płodności mężczyzn i kobiet (zespół jajników policystycznych), objawy wirylizacji i hirsutyzmu u kobiet, nowotwory jąder, nowotwory jajników i nadnerczy oraz przerost nadnerczy u kobiet, zaburzenia osi podwzgórze-przysadka-gonady. Stężenie testosteronu wykazuje wahania dobowe (z maksimum pomiędzy 4.00 a 8.00 rano), istotnie zmienia się z wiekiem oraz jest zależne od m.in. masy ciała i rodzaju wysiłku (krótkotrwały-długotrwały). U kobiet zależy również od cyklu miesięcznego. U kobiet wzrost poziomu testosteronu spowodowany jest nowotworami jajników i nadnerczy oraz przerostem nadnerczy.
DHEA-S – dehydroepiandrosteron (DHEA) i powstający w wyniku jego sulfatacji siarczan dehydroepiandrosteronu DHEA-SO4 są najważniejszymi androgenami wytwarzanymi przez nadnercza. Zmniejszenie ich wydzielania jest głównym powodem procesu starzenia się organizmu. DHEA jest hormonem steroidowym występującym w najwyższym stężeniu w surowicy człowieka, a ponad 99% wszystkich jego cząstek zawiera grupę sulfonową, występując jako DHEA-SO4. DHEA/ DHEA-SO4 jest słabo androgennym androgenem nadnerczowym, ale może być metabolizowany do silnych androgenów: androstendionu i testosteronu. Dzięki temu jest wykorzystywany w diagnostyce przyczyn i skutków nadmiernego poziomu androgenów (np. hirsutyzm). Pomiar DHEA-SO4 równocześnie z wolnym testosteronem, stanowi przesiewowe badanie u kobiet w kierunku hiperandrogenizmu, jako przyczyny wirylizacji, hirsutyzmu i alopecii (łysienie).
Uwaga, krew do badania powinna być pobrana na czczo od 8 do 12 godzin od ostatniego posiłku. Dzień wcześniej należy unikać obfitych i tłustych posiłków oraz alkoholu, a także nadmiernego wysiłku fizycznego. Przed badaniem zaleca się wypicie niewielkiej ilości wody. Najlepiej by materiał do badań został pobrany w godzinach porannych (7-10), po kwadransie odpoczynku.
Badania powiązane lub sugerowane:
Pakiet płodności dla kobiet zawiera badania uzupełniające diagnozę dotyczącą płodności kobiety starającej się bezskutecznie o ciążę przez okres 12 miesięcy. Wyniki badań są niezbędnym elementem pozwalającym określić przyczynę niepłodności. Zaleca się je wykonać w 2-5 dniu cyklu miesięcznego.
| PROFLAB: 2326, ELAB: 027