Amylaza – to enzym produkowany m.in. przez trzustkę, rozkładający wielocukry na cukry proste, które następnie są wchłaniane do przewodu pokarmowego. Poziom amylazy mierzy się we krwi i w moczu. Rozróżniamy trzy fazy poziomu amylazy. Podwyższony poziom 1150 U/l – może świadczyć o ostrym zapaleniu trzustki przy normie przekroczonej od 3 do 20 razy. Stężenie 575–1150 U/l może sugerować kamicę przewodów trzustkowych, kamicę żółciową, ale także wrzodu dwunastnicy i żołądka. Z kolei zbyt niski poziom amylazy mówi o rozległym zniszczeniu trzustki, w tym zapaleniu martwiczym, jak również o gruntownym uszkodzeniu wątroby.
Lipaza trzustkowa – to enzym, który odpowiada za rozkład tłuszczów. Jest ona produkowana przez również produkowana w formie nieaktywnej przez trzustkę. W formę aktywną lipaza przekształcana jest po dostaniu się do dwunastnicy. To moment, w którym gotowa jest do trawienia. Lipaza nie przechodzi do moczu, w związku z tym jej stężenie można ocenić tylko za pomocą badania krwi.
Znacznie podniesiony poziom lipazy trzustkowej: 5-10-krotnie przekraczający prawidłowe wartości zwykle świadczy o ostrym zapaleniu trzustki. Jeśli gwałtowny wzrost poziomu lipazy we krwi odnotowuje się w ciągu 24-48 godzin od wystąpienia ostrych objawów, a następnie dochodzi do spadku jej stężenia po około 5-7 dniach, można być pewnym ostrego zapalenia trzustki. Podwyższony poziom może także sugerować raka trzustki. Lipaza nie powinna przekraczać poziomu 150,0 U/l.
Uwaga, w przypadku badania krwi zaleca się je pobranie rano (najlepiej w godz. 7-10), na czczo, po około 12-godzinnym nieprzyjmowaniu pokarmów. Przed badaniem powinno się wypić wypić niewielką ilość wody. Dzień przed nim nie należy pić alkoholu i podejmować nadmiernego wysiłku fizycznego.
Wyniki badań należy zawsze konsultować z lekarzem.
Pamiętaj, poziom enzymów trzustkowych to podstawowy marker rozpoznania zapalenia trzustki, ale zaleca się też wykonanie pakietu kontrolnego, oceniającego ogólny stan zdrowia. Kolejne pakiety dedykowane zalecane są po konsultacji z lekarzem.