Pakiet Antykoncepcja hormonalna – w trakcie stosowania

Morfologia – najbardziej popularne badanie krwi, które może pomóc w wykryciu szeregu chorób i dysfunkcji organizmu – przeciwwskazań do stosowania antykoncepcji hormonalnej. Rozmaz krwi obwodowej z kolei pozwala na ocenę mikroskopową i zbadanie ilości poszczególnych rodzajów krwinek białych.

ALAT – aminotransferaza alaninowa – to enzym wewnątrzkomórkowy, konieczny do prawidłowego funkcjonowania wątroby, ale także mięśni szkieletowych, serca i nerek.

Prawidłową normą dla aminotransferazy alaninowej jest 5–40 U/I (85–680 nmol/l). Podwyższona aktywność enzymu może oznaczać choroby wątroby, w tym: wirusowe zapalenie wątroby, toksyczne uszkodzenie wątroby, niewydolność krążenia oraz hipoksję (niedobór tlenu w tkankach). Wartości od 200 do 400 U/l mogą wskazywać na: cholestazę wątrobową, marskość wątrob, zawał serca lub pierwotny niedobór karnityny. ALAT w przedziale od 40 do 200 U/l wskazuje na zapalenie trzustki i hemolizę (hemoglobinę w osoczu).

AspAT – aminotransferaza asparaginianowa jest enzymem wewnątrzkomórkowym, biorącym udział w metabolizmie. Jego skupiska znajdują się w trzustce, mózgu, nerkach i wątrobie. Stężenie AspAT najmniejsze jest u osób zdrowych, enzym uwalniany jest do krwi w przypadku uszkodzenia, np. wątroby. Oznaczenie aminotransferazy asparaginianowej było dawniej pierwszym badaniem rozpoznającym zawał serca. Badanie wykonuje się, żeby wykluczyć lub potwierdzić: choroby miąższowe wątroby – zapalenie wątroby, uszkodzenie polekowe, toksyczne, niedokrwienie miąższu wątroby, żółtaczki, zawał, choroby mięśni szkieletowych – zatrucie tlenkiem węgla, zapalenie mięśni, choroby dystroficzne, hemolizę krwi, przy monitorowaniu leczenia hiperlipidemii.

GGTP – gamma-glutamylotranspeptydaza – jej oznaczenie pomaga w diagnostyce ostrych i przewlekłych chorób wątroby, dróg żółciowych i trzustki. Wzrost aktywności GGTP wskazuje na żółtaczkę zastoinową, cholestazę wewnątrz i zewnątrzwątrobową, a także na intensywne tworzenie tkanek – dynamicznie rosnące nowotwory, przerzuty do wątroby i indukcję enzymów komórek wątroby przez leki, głównie neuroleptyczne i przez alkohol. GGTP to enzym występujący w wątrobie, nerkach, trzustce i gruczole krokowym. Jest jednym z najczulszych markerów chorób wątrobowych dróg żółciowych.

Bilirubina całkowita – to żółty barwnik, który jest produktem rozpadu czerwonych krwinek w wątrobie bądź śledzionie. Produkty przemiany bilirubiny nadają stolcowi barwę brązową, a moczowi kolor żółty. Jeśli poziom bilirubiny całkowitej jest podwyższony (taki stan nazywamy hiperbilirubinemią), może to oznaczać różnego rodzaju jednostki chorobowe. Warto podkreślić, że obecność bilirubiny w zdrowej krwi nie jest objawem niepokojącym, natomiast obecność jej w moczu przeciwnie, może sugerować np. dysfunkcję wątroby. Badanie stężenia bilirubiny wykonuje się, żeby potwierdzić lub wykluczyć: żółtaczki, zakażenie wirusem zapalenia wątroby, uszkodzenia hepatocytów na skutek zatrucia np. narkotykami, choroby dróg żółciowych i trzustki, niedokrwistość hemolityczną.

Lipidogram, czyli profil lipidowy – daje obraz gospodarki tłuszczowej organizmu, w tym przebieg metabolizmu lipoprotein i cholesterolu. Badanie obejmuje pomiar całkowitego cholesterolu (CHOL), frakcji lipoprotein o wysokiej (HDL) i niskiej (LDL) gęstości, a także stężenie trójglicerydów. Cholesterol nie-HDL jest parametrem wyliczanym z różnicy stężenia cholesterolu całkowitego i HDL. Lipidogram jest badaniem przesiewowym w ocenie ryzyka rozwoju miażdżycy i chorób układu sercowo-naczyniowego: tzw. wieńcówki, zawału serca, udaru mózgu i miażdżycy zarostowej tętnic kończyn dolnych. Wszystkie parametry pojedynczo uważne są również za czynniki ryzyka miażdżycy i chorób pochodnych. Badanie powinny wykonywać szczególnie osoby z wysokim stężeniem cholesterolu całkowitego, nadciśnieniem, obciążeniem rodzinnym i palące papierosy.

Glukoza – badanie glukozy z próbki krwi. Wysokie stężenie tego cukru prostego, ale także jego stężenie poniżej normy prowadzić może do chorób związanych z nietolerancją węglowodanów. Badanie glukozy wykonuje się na czczo od 8 do 14 godzin po posiłku w przypadku podejrzenia cukrzycy, ale także innych zaburzeń w zakresie glikemii: otyłości, chorób tarczycy, nadciśnienia tętniczego, chorób trzustki, cukrzycy ciężarnych, chorób nadnerczy, zespołu poposiłkowego po operacjach żołądka, zespołu policystycznych jajników (PCOS).

Za prawidłową wartość glikemii uznaje się 70-99 mg/dl (3,9-5,5 mmol/l). 100-125 mg/dl (5,6-6,9 mmol/l) oznacza nieprawidłową glikemię na czczo, a powyżej 126 mg/dl (7.0 mmol/l) na cukrzycę – nie wystarcza jednak do jej stwierdzenia. Dodatkowo trzeba wykonać 120. minutowy test tolerancji glukozy OGTT.

Czas protrombinowy (PT) INR – parametr odzwierciedlający funkcjonowanie zewnątrzpochodnej drogi krzepnięcia, składającej się z kaskady czynników: II, V, VII, X i fibrynogenu. Na ich funkcje wpływają niedobory lub obecność m.in. inhibitorów, przeciwciał, mutacji, doustnych  antykoagulantów, heparyny. Przedłużenie czasu protrombinowego obserwuje się w chorobach miąższowych wątroby. PT jest narzędziem kontroli leczenia doustnymi antykoagulantami (acenokumarolem i warfaryną). Współczynnik INR (international normalized) wprowadzono, żeby otrzymywać porównywalne wyniki badań wykonywanych w różnych laboratoriach.

Uwaga, pamiętajmy, żeby do badania krwi zgłosić się rano (w godz. 7-10), na czczo – dwanaście godzin od ostatniego posiłku. Nie można też pić alkoholu (przynajmniej dobę). Zaleca się przed pobraniem próbki wypić wodę i unikać wysiłku fizycznego.

Badania powiązane – pakiety: wątroba, kontrolny, anemia.

Wyniki badań należy zawsze konsultować z lekarzem.